Көлік және коммуникациялар саласында тағы бір жаңалық. Жол апаттарының алдын алуына байланысты 2015 жылға дейін елімізде толықтай «ЭРА-ГЛОНАСС» жүйесін енгізу жоспарлануда.
Бұл жайында Ресей ақпарат құралдарының хабарлауынша, Ресей премьер-министрінің орынбасары Владислав Сурков пен Қазақстан премьер-министрі Қайрат Келімбетовтің кездесу барысында Қазақстанда спутниктік жүйе бойынша жұмыс істейтін ГЛОНАСС жүйесін құру туралы келісім жүргізген. Сонымен қатар кездесуге Ресейдегі «Навигациялық технологияларды қолдану мен дамытуға ықпал ету» коммерциялық емес серіктестігінің (коммерциялық емес серіктестігі «ГЛОНАСС») Транспорт министрлігі өкілдері мен «Қазақтелеком» компаниялары қатысқан. Мұнда Қазақстан территориясында «ЭРА-ГЛОНАСС» жүйесін қолдану арқылы көлік апаттары бола қалған жағдайда жедел әрекет ету жүйесін құрып, соның негізінде қосымша навигациялық-ақпараттық қызметтерді дамыту жайында екі жақты келісімге келген.
Сурковтың мәлімдеуінше, көптеген елдерде ГЛОНАСС технологиясын қолдану үлкен қарқынға ие болып отыр. Оның айтуынша, Барселонада халықаралық мобильді конгресте Ресейдің коммуникациялық байланыс министрлігі ГЛОНАСС жүйесі бойынша чипсет орнатып беретін шетелдік ірі компаниялармен келісімге отырған. Бүгінде ондағы мемлекеттік дума 2020 жылға дейін Ресейдегі барлық көліктерге «ЭРА-ГЛОНАСС» терминалын орнатуды ұсынып отыр.
Ресей ақпараттарына жүгінсек, «ЭРА-ГЛОНАСС» – жол апатына ұшыраған көлік иелеріне жедел көмек көрсететін жоба. Ресейдің бұл жобасы, жол бойында орын алған көлік апаттарын немесе басқа да төтенше жағдайларды жылдам хабарлайтын арнайы құрылғылар арқылы адам шығынын азайтуға болады-мыс. Себебі аталмыш жүйе бойынша қаладағы әрбір көлікке навигациялық-телекоммуникациялық терминалдар орнатылады. Ол құрылғылар оперативті түрде қызмет орындарына көлік апаты болған жағдаймен қатар, сол көліктің нөмірі мен координаттарын, бет алған бағытын да хабарлайтын көрінеді. Көрші елімізде ГЛОНАСС навигациялық спутниктік жүйесі жылдың басынан бері шағын маршруттар мен автобустарға енгізіліпті. Ондағы автобус жүргізушілерінің бірі Анатолий Кайковтың айтуынша, маршрутқа шықпас бұрын ГЛОНАСС навигациялық спутниктік жүйесін қосып, диспетчер арасындағы байланысты тексереді екен. Кейін құрылғының мониторында жүргізушінің қозғалыс кестесі мен оның әр аялдамаға тоқтайтын уақыты көрсетіледі. «Сол құрылғы арқылы диспетчер біздің әр қозғалысымызды бақылап отырады. Егер мен график уақытынан озып кетіп немесе кешігіп қалып жатсам диспетчер бірден байланысқа шығып, неге тоқтап қалғанымды біліп, мән-жайды анықтайды» дейді жүргізуші.
Ондағы тәртіп бойынша, спутниктің көмегімен автобустың тұрған орны анықталып, ақпарат әр фирманың диспетчер орталығына келіп түседі. Кейін округқа жіберіліп, өңірлерден келіп түскен мағлұматтар Транспорттық бақылау қызметі орталығында жиналады. Алайда қарсылық білдіргендер бұл жүйенің жол қауіпсіздігін қамтамасыз етуіне шүбә келтіреді. Өйткені модернизациялау жұмыстарына Ресейдің бір ғана Сургут қаласында миллион рубль ақша шығындалыпты. Ал қадағалау жұмыстары әлі ақсап тұрған көрінеді.
Бүгінде Ресей атырабында «ЭРА-ГЛОНАСС: жолдың жайлылығы мен қауіпсіздігіне арналған жаңа технологиялар» атты Халықаралық конгрестер өтуде. Онда осы жаңа жүйе туралы түсіндіріліп, талқылануда.
Әрине, қандай болсын істі бастамай тұрып, оның артын болжап, шешім қабылдау қиын. Ендеше, бәрін уақыт көрсетер. Тек, кейбір пысықайлардың жаңа жүйенің салдары деген желеуімен, онсызда қалың жұрттың қалтасын көтермей жүрген жолақысын одан әрі шарықтатып жібермесе болғаны.
Нұрсұлу МЫРЗАХМЕТ
