АЛТЫНОРДА
Новости

ҚАЗАҚҚА ОДАҚ ҚАЖЕТ ПЕ?

Алдағы жылдың қаңтарынан бастап жұ­мыс істей бастайтын Еуразиялық эко­но­микалық одақ жайында түрлі көзқарас, оғаш пікір көп. Ел іші тұрмақ, алыс-жақын шетелдерде де осы мәселе жиі тал­қылана­тын тақырыптың бірі.
Бұған дейін де осы одақ жөнінде: «Путин КСРО-ны құруды аңсап жүр» деген пікірлер сарапшылар, саясат­керлер тарапынан естіліп қалып жүр­ген. Бірақ ондай алыпқашпа әңгімеге Ел­басы Нұрсұлтан Назарбаев: «Ең бастысы – бұл таза экономикалық одақ болады» деп басу айтып келді. Өткен апта соңында Мәс­кеуде бас қосып, алдағы жылы жүзеге аса­тын, оның ал­дында, алдағы мамыр айын­да бар­лық құқықтық құжаттарға қол қойы­ла­тын Еуразиялық экономикалық одақ жө­нінде үш ел басшысы тағы бір кеңес өткізді.
Осы жиында Елбасы тағы да: «ел ішінде түсінбестік тудырған қосымша сұрақтарды ысырып қойып, әуелі экономикалық одақ құру керек» дегенді баса айтты. Себебі бұл кездесу Украинадағы қиын жағ­дайға тап келіп отыр. Қазір Украинаға байланысты Батыс пен Ресейдің ұстанымы әртүрлі. «Бау­ырлас украин халқына Ресей күш көр­сетуге бейіл тұрғанда, ертең одақ құрамына енген соң, түрлі желеуді алға тартып, Мәс­кеу біздің де басымызға әңгіртаяқ орнатпай ма?» деген үрей ТМД елдерінің бәрінің ба­сында бар. Тіпті Ресей президенті Путин «Еуразиялық одақ» деп келте қайыруға құ­мар. Бірақ Елбасы «бұл ешқандай саяси одақ емес, таза экономикалық мақсатқа құ­рыл­ған одақ» дейді.
Сонымен, бізге керегі қандай одақ?

Сайын БОРБАСОВ, саясаттанушы:

– Ақиқатын айтар болсақ, бізге терең­детілген экономикалық одақ та емес, ұс­танымы бір саяси одақ та емес, сауда-сат­тық одағы керек. Әрине, Ресеймен достық, ынтымақтастық қажет. Алып ел. Көрші ел. Бірақ империялық бағыттан, шовенистік пиғылдан арылмаған ел. Ондай елге тым жақындау – қауіптi. Елімізде біраздан бері «Еуропаға терезе, Еуропаға жол» деген бағдарлама бар. Бізге керегі осы. Өйткені Еуропадан озық технология, техника ала­мыз. Үйренеріміз көп. Ал Ресейде не бар? Оларда сол Батыстың технологиясына тә­уелді. Рас, Ресей мен ақпараттық алмасу, азық-түлік саласында тығыз қарым-қаты­нас, ҰҚШҰ болған соң, арзан бағаға қару-жарақ алу секілді байланыс керек. Бірақ саяси одақ құруға болмайды. Әсіресе, қазіргі жағ­дайда Ресей мен Батыс арасы тым ушы­ғып барады. Ресейдің айтқанына көніп, оның әрбір қадамын құптай беретін болсақ, бізге де кесірі тиеді. Сондықтан бізге керегі эко­номикалық байланыс және сауда одағы дер едім.

Әзімбай ҒАЛИ, саясаттанушы:
– Әрине, айналадағы көршілеріңмен жақсы қарым-қатынаста болу – заман талабы. Алу керек, алмасу керек, беру ке­рек. Бұл эко­номиканың, сауданың шарты. Онсыз ешқандай ел жеке-дара дами ал­май­ды. Бірақ қазіргі халықаралық жағдай, со­ның ішінде ТМД-дағы жағдай оңып тұрған жоқ. Соңғы бірер айда тіпті асқынып кетті деуге болады.
Қазір Украинаға байланысты Ресей мен АҚШ-тың, Еуроодақтың арасы дүрдараз. Батыс Ресейге қарсы санкция жариялауға көшті. Содан болар, Ресейдің қор биржа­сындағы құнды қағаздар, рубль құлады. Әлі де құлдырауда. Енді Батыс мұнай бағасын құлатуды қолға алмақ. Оның құны 90 дол­лардан да төмендеп кетпек. Демек, Ресей экономикасы әлсірегеннің үстіне әлсірей түспек. Ал шаруасы құр­дымға кете бас­та­ған елмен қандай экономикалық одақ құру жөнінде әңгіме болмақ?
Меніңше, әзірге қалыптасқан жағдай­-ды ескере отырып, эконо­микалық одақ мә­селесін кейінге ысырып қоюға, жақсы бір кезеңге дейін үзіліс жасауға да болатын шығар деп ойлаймын.
Көршілермен қарым-қатынас, ынты­-мақ керек. Бірақ саяси одақ емес…

 

http://www.aikyn.kz/articles/view/44417