АЛТЫНОРДА
Мультимедиа

Колчак, ?андай ба?ытты еді??..

К?п ?замай Ресейді? Омбы ?аласында, Ертіс ?зеніні? жа?асында ер Колчакты? е?селі ескерткіші бой к?термек… Орыс ?о?амы бірауыздан солай шешіп отыр. Онсыз да 1920 жылы Колчакты? со??ы тірегі бол?ан, атыл?ан жері ?ркіт (Иркутск) ?аласында 2004 жылы ескерткіш ?ойыл?ан.
Отыр?ан т?рмесі м?ражай?а айналдырыл?ан… Осы?ан ?арап, исі алаш баласыны? ?амы ?шін жанын ??рбан еткен, тыш?ан м?рнын ?анатпа?ан бізді? ?леке? (?лихан Б?кейханов), Аха? (Ахмет Байт?рсынов), М?ке?дерге (Міржа?ып Дулатов, алашты? барлы? арда ?лдарын тізіп шы?у м?мкін емес) ?ара?анда, Сібір билеушісі атанып, ?ызылдарды? ?анын судай шаш?ан Александр Колчак ?лде?айда ба?ытты ма дейсі?.
Мейлі, Орал тауынан бастап, Тыны? м?хит?а дейінгі ?лкені уысында ?стап, езіп-жаншыса да, Сібір ?кіметін жаса?тап, патшалы? Ресейді ?алпына келтірмек болып, ?ызыл армиямен атысып-шабысса да, патшалы? Ресейді? жарты ?азынасын (505 тонна алтын) талан-таржы?а салса да, ?абыр?асын большевиктер ?ала?ан ке?естік империя ??ла?ан со?, ормандай орыс Колчакты «?з балам» деп таныды. «Орысты? ?амын жеген, мемлекетіні? т?тасты?ы ?шін к?рескен ?а?арман» деді. Ж?н-а?.
И?, Александр Колчак — орыс-жапон со?ысыны? батыры, Бірінші д?ниеж?зілік со?ысты? ?а?арманы, Азамат со?ысында?ы басты т?л?аларды? бірі. Солт?стік поляр ?лкесіне экспедиция жаса?ан, ?алым-океанограф, зерттеуші. Санкт-Петербургтен Владивостокка дейін солт?стік м?зды те?іздерді кеше отырып, т???ыш рет жол аш?ан да Колчак болатын. Орыс ж?рты ?шін е?бегі ерен к?рделі т?л?а. Біра? б?кіл Сібірді ?анжоса еткен жоры?ы та?ы бар… Большевиктерді ?ырды, ?ырылды… а?ыры сотсыз ?ркіт ?аласында атылды, денесі м?зды? ойы?ына тасталды…
Ке?естік империя Колчакты жау ретінде таныды, солай о?ытты…
Енді келіп ормандай орыс «Колчакты ?з балам, орыс ?шін е?іреп ту?ан ер» дейді. Оны? Орал тауынан Иркутскіге дейінгі ?анды жоры?ын, он мы?да?ан орысты о??а байла?анын да кешірді. Не ?шін? ?рине, елді? бірлігі ?шін, орыс хал?ыны? рухын к?теру ?шін. Б?л путиндік саясатты? жемісі. ?йткені жа?адан ал?ан жа?андану кезе?інде, орыс ж?рты Батысты? жемсауына т?сіп кетпеу ?шін, путиндік саясат, к?нгейі мен к?ле?кесі те? Колчак секілді ?ткен заман т?л?аларын ?ыл-?ыбырдан аршып алып, к?кке к?теруге м?жб?р. Себебі исі орысты? болаша?ы ?шін, жеріні? т?тасты?ы ?шін к?рескен т?л?аны ?лт батыры ретінде д?ріптей отырып, орыс хал?ыны? рухын ояту, ауыз бірлікке ша?ыру, ?згені? айта?ына кетпеуге ?ндеу, мемлекеттігін к?шейту. Негізгі ма?сат — осы. Ол жайында онда?ан кітаптар жазылды, кинолар т?сірілді, ?н болып сахна т?рінде шыр?алды, ол азаптал?ан т?рме б?лмесі м?ражай?а айналдырылды, е?селі ескеркіштер бой к?теріп жатыр… Б?дан арты? не керек?
Б?гінгі Ресей тек Колчакты ?ана д?ріптеп жат?ан жо?. Сол ?азан т??керісінен кейін а?тар ?оз?алысыны? ?олбасшылары бол?ан (Колчакты? замандастары, м?дделестері, ?ызметтестері) Антон Деникин, Петр Врангель, Лавр Корнилов, Александр Керенский, атаман Дутовты да а?тап алып, орыс м?ддесі ?шін алыс?ан арыстар ретінде таныту?а к?ш салуда. Олар ж?нінде де деректі фильмдер т?сіріліп, зерттеулер жасалуда.
Тіпті, б?гінгі орыс тарихшылары 1942 жылы неміс-фашистерге дивизиясымен ?тіп кеткен генерал Власовты? ?зін а?тап алу?а тырысуда. Оны? Отанын сат?анды?ын кері ысырып ?ойып, о?ан М?скеу т?біне та?ал?ан неміс Вальтер Моделді? танк армиясын то?татып, кері серпіп таста?аны ?шін «М?скеуді ??т?арушы» деген ат беріп, д?ріптеу ?стінде. Б??ан не дейсіз?
Тарихи т?л?аларды? ?з хал?ына жаса?ан жа?сылы?тарыны? к?м?нді т?стары к?п бола т?рса да, оны елемей, елді? ?ткен ?мірінде «еліні? аманды?ы, жеріні? т?тасты?ы ?шін, осындай ер-азаматтар бол?ан» деп б?гінгі ?рпа?ты? к?зін ашу жолында украиндар орыстардан ?алыс ?алып жат?ан жо?.
Екінші Д?ниеж?зілік со?ыс т?сында Украинаны? т?уелсіздігі ?шін ?ызыл армиямен де, неміс ?скерлерімен де к?ресу ?шін Украинаны? к?терілісшілер армиясын ??р?ан Степан Бандера мен Роман Шухевичті халы? батырлары деп танып жатыр. Тізе берсе?, мысал к?п. Біз ше? Алаш ?шін алыс?ан, жанын ??рбан еткен арыстарымызды, ?згесін былай ?ой?анда, д?л Колчактай д?ріптей алды? па? ?кінішке ?арай, жо?. ?аза?ты? азат, ?згелермен терезесі те? ел болуын к?ксеген ?лы т?л?алар ж?нінде ірі-ірі шы?армалар жазатын, к?ркем фильмдер («М?тафа Шо?айдан» бас?а іліп алар еште?е жо?) т?сіретін, Астанадан бастап, ?зге ша?арларда олар?а арнап ескерткіш т?р?ызатын кез келген жо? па? Игі ма?сат — ж?рт ?ткенін білу ?шін, рухын ояту ?шін, солар?а ?арап бой т?зеу ?шін! К?рші жат?ан Ресейге ?араймын, орыс хал?ыны? ?з т?л?аларын д?ріптеп, ?лтты? идеологияны? негізі етіп жат?анын к?реміз. Орыс ж?рты оянуда… Амалсыз ?ыз?анасы?…
Сейсен ?МІРБЕК?ЛЫ

Источник: liter.kz