Абай ОМАРОВ (коллаж)
Қазақстаным, менің! Осы бір қасиетті сөз айтылғанда жүрегіңіз кеудеңізді тепкілеп, дүрсілдеп қоя бере ме? Көзіңізге жас алып тұрып «Қазақ мемлекеті үшін жаным да, арым да садаға…» деп бар пейіліңізбен айта аласыз ба? «Халқымның табанына кірген тікен менің маңдайыма қадалсын» дейтіндей рухыңыз бар ма? Маралтай ақын сынды «Қатер төнсе қазақ дейтін ұлысқа, Қаламымды айырбастап қылышқа, Сенің қаның менің қаным болған соң, Ең бірінші мен кірермін ұрысқа» деп жүрек түкпіріндегі сырыңызды баршаға жариялай аласыз ба? Әрине, осы айтқандарымыз қолыңыздан келсе, сіз нағыз патриотсыз… Бүгінгі жаңа қазақстандық патриотизмнің түп қазығы осында жатыр деп білеміз.
Бірақ…
Бірақ бар қазақ баласы, бар қазақстандықтың елім десе ет жүрегі елжірейді деп айта алмаймыз. Себебі бізге Тәуелсіздік жариялағаннан кейін дереу ұлттық идеологияны қалыптастырып кету оңай болмады. Тегеурінді Коммунистік партия мен кеңестік ұрандарға имандай иланған жұртшылық неге сенерін, кімге сенерін білмей абдырап қалды. Осыны жақсы пайдаланған түрлі саяси күштер, дінді жамылғы еткен діндарлар ділімізге жат салт-дәстүрді санамызға сіңіріп, айрандай ұйыған елдің бірлігін ірітуге жұмыс істей бастады. Бұл жайттар бізге жаңа қазақстандық патриотизм қалыптастыру керек екенін аңғартты. Әрине, ол патриотизмнің түп қазығы қалай қағылуы, іргетасы қалай бекуі, қандай ілімге негізделіп, неге бағытталуы керек деген секілді мәселелер қоғам талқысына салынып, көп айтылды. Десе де…
Болашаққа сенім қажет
Осы патриотизмді сіңіру жайында айтылған сансыз пікірлерді Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлының биылғы Жолдауы бір түйіндеп тастағандай болды. Ол Жолдауында Елбасымыз: «2050 жылға қарай біз Қазақстанның кез келген азаматы ертеңгі күнге, болашаққа өте сенімді болатындай саяси жүйе құруымыз керек», – дей келе: «Біздің балаларымыз бен немерелеріміз сырт елден гөрі Отанында өмір сүргенді артық көретіндей, өз жерінде өзін жақсы сезінетіндей болуға тиіс. Біздің еліміздің әрбір азаматы өзін өз жерінің қожасы ретінде сезінуге тиіс», – деп қадап тұрып айтты. Яғни жаңа қазақстандық патриотизмнің негізі болашаққа деген сенімнен басталады деген сөз. Сол болашаққа деген сенімге барлық этносты ұйыта білгеніміз жөн.
.jpg)
Абай ОМАРОВ (коллаж)
Оны қандай жолдар арқылы жүзеге асыруға болады? Біздің ойымызша, біріншіден, барлық этнос азаматтары құқықтарының теңдігін сақтау, екіншіден, біреуге этностық қысым жасалса, онда бүкіл қазақстандықтарға қысым жасалды деп түсінетін сана қалыптасуы, үшіншіден, оқуға түсу, жұмысқа тұру және қызмет бабында өсу мәселелерін этностық белгі арқылы шешпеу, төртіншіден, ел азаматына деген өлшемді жоғары этика мен кәсібилікпен бағалау… Яғни осы арқылы ғана әр азаматтың жүрегіне отаншылдық рухты сіңіре аламыз.
Ол рух қазақ тілімен сусындап отыруы тиіс
Тәуелсіздігін алған кезде елдегі қазақтың саны 6,8 миллион, яғни Қазақстан халқының 41 пайызын құрап отырған болатын. Қазір қазақ ұлтының саны 11 миллионға жетіп, 65 пайыздан асты. Қазақтың саны 4 миллионға артты. Демек, бұл өсім түптің-түбінде қазақ халқының тілі кез келген ортада күнделікті қатынас тіліне айналатынын көрсетеді. Оның сыртында 2025 жылға қарай қазақстандықтардың 95 пайызы қазақ тілін білуге тиіс екенін жиі айтып жүрміз. Демек, біздің барлық отандастарымыз отаншылдық рухты сіңіріп, оны баянды етуді көздесе, ұлттық патриотизмнің, яғни жаңа қазақстандық патриотизмнің түп қазығы қазақ тілінде жатқанын мойындауы қажет.
Біздің бірлігімізді не арттырады?
Ұлттық патриотизмнің тамыры тілде жатыр дедік. Демек, мемлекеттік тіл еліміздің бейбітшілігі мен бірлігінің кепілі болуы тиіс. Ол үшін қазақстандық таным, қазақстандық түсінік, қазақстандық салт-сана, қазақстандық мәдениет, қазақстандық әдебиет мемлекеттік тілдің негізінде жасалуы тиіс. Себебі бүкіл әлемге ешбір елге ұқсамайтын тек қазақтың мәдениеті қажет. Біз бар ғаламға Қазақ елі ретінде танылуды көздеп отырған елміз. Яғни ұлттық бірлікті сақтау үшін бізге алдымен сырттан келген қауіптен қорғану керек. Екінші мәселе – сол бірліктің сақшысы, ұйытқысы болатын ұлтты бағалай білгеніміз жөн. Мысалы, осы мемлекеттің тарихи иесі, мемлекетті құрушы ұлт қазақ халқы екенін, мемлекеттің Тәуелсіздігі қазақ ұлтының тілі, діні, мәдениеті, салт-санасы негізінде ғана баянды болатынын түсіндіре алуымыз қажет. Үшіншіден, кез келген қазақстандық еліміздегі барлық диаспораның тілі мен мәдениетінің сақталуына, олардың ел басқаруына, депутат болуына т.б. барлық жағдайда өздерін көрсетуге мүмкіндік берген мемлекетті құрмет тұтуы тиіс.
Ұлттық тұтастықтың кілті
«2050 жылғы Қазақстанда прогрессивті идеалдар қоғамы болуға тиіс» деп Жолдауда айтылған осы бір прогрессивті идеалдар қоғамын қалыптастыру үшін ұлттық тұтастық керек. Ол тұтастықты ұстап тұратын кімдер? Интеллигенция. Кеңестік кезеңнің шекпенінен шыққан біздің интеллигенцияның айтарлықтай кемшіліктері бар. Ол – жершілдік, рушылдық. Бұл – тұтастықтың шаңырағын шайқалтатын бірінші дауыл… Екіншісі – сол интеллигенция өкілдері болып саналатын аты дардай жазушыларымыз, өнер қайраткерлері, журналистер т.б. ел аузындағы азаматтарымыз түрлі діни ағымның жетегінде кетті. Бұл – тұтастықтың шаңырағын шайқалтатын екінші дауыл… Кейбір интеллигенция өкілдері сырттан келген қаржыға малданып, сыртқы саяси күштердің сойылын соғып жүр. Бұл – үшінші дауыл… Бізге бұл дауылдарда морт сынбау үшін не істеу керек? Ендігі мәселе осыған келіп тіреледі. Сондықтан да ұлттық патриотизмді халықтың санасына сіңіретін сүзгі болуы тиіс. Сол сүзгіден өткен құндылық қана ұлттық тұтастықты сақтап қала алады.
Түйін
Тәуелсіз елміз, шекарамыз анық, Елтаңбамыз, Әнұранымыз, Мемлекеттік туымыз, теңгеміз, қысқасы, мемлекет үшін қажетті құндылықтың бәрі бар. Сол құндылықтарға сай патриотизмнің де бар екенін жоққа шығаруға болмайды. Мәселен, Қазақстанның Лондон Олимпиадасындағы 205 ұлттық құрама арасынан 12-орынды жеңіп алуы халқымызды одан әрі біріктіре түсті, патриотизмнің ұлы күшін танытты. Әрине, мұны кез келген азамат мойындайды. Ендеше, осындай жетістіктеріміздің бәрін еліміздегі ынтымақтың арқасы, жаңа қазақстандық патриотизмнің көрінісі деп білейік…
Автор: Қанат БІРЛІКҰЛЫ
http://alashainasy.kz/main/42437/
